Gübre Nedir?
Tüm canlıların hayatlarını devam ettirebilmek için enerjiye ihtiyaçları
vardır. Bu enerjiyi çeşitli yollardan sağlarlar. Bitkiler de ihtiyaç duydukları
enerjiyi topraktan sağlarlar. Bitkiler saçak ve lateral (yan kök) kökleri
vasıtası ile toprakta serbest olarak bulunan Oksijen, Hidrojen, Azot, Potasyum,
Fosfor, Su atomlarını emer. Bu atomlar temel besin elementleridir. Bu
elementlerin toprakta eksiklikleri veya fazlalıkları bitkilerde; kök
hastalıkları, büyüme geriliği, bodurlaşma, çalışma ve verim düşüklüklerine
sebep olurlar.
Bu temel bitki besin maddelerinin yanında (iz element) bitki maddelerine de
bitki ihtiyaç duyar. magnezyum (mg). çinko (zn), kükürt (s). bor (b), molibden
(mo) gibi iz elementlerdir. Bunlar bitkinin kök, gövde, yaprak gelişimi ile
birlikte, meyve tutumu ve kalitesi üzerine etki eder. Bitkiler ihtiyaç duydukları
besin maddelerini çeşitli yollarla belli ederler. (Büyüme geriliği, geç çiçek
açımı, meyve kalitesinin ve şeklinin bozukluğu, sararmış yaprak dökümü vb.)
Neden Gübreleme
Yapıyoruz?
Bitkiler ihtiyaç duydukları tüm besin maddelerini çeşitli yollarla
topraktan alırlar. Fakat bazı sebeplerden dolayı (toprağın ağır iş yapısı),
toprakta fazla kloroz oluşumu (aşırı sulanma). mikroorganizma faaliyetlerinin
bozulması (aşırı ve fazla derin sürümler vb) bu besin maddelerini bünyelerine
almazlar,
Çinko, mangan, bor, demir vb. iz element olarak geçer, bu gübrelerin
eksikliklerinde ağaçlarda çiçeklenme sorunu, döllenme problemi, kararma
problemi ve geriye doğru ölüm (çalılaşma) gözükebilir. işte bitkinin gelişimini
devam ettirebilmek için ihtiyaç duydukları besin maddelerinin dışarıdan
verilmesi işlemine gübreleme diyoruz.
Azot (N+²)
: Kök gelişimi,
çiçeklenme ve meyve oluşlumu üzerine etkili
Fosfor (P+)
: Yaprak gelişimi, gövde
gelişimi, dallanma ve çiçeklenme üzerine etkili
Potasyum (K+) : çoğu
reaksiyonlarda katalizör görevi üstlenir, meyvenin gelişimi kalitesi üzerine
etkili
Gübrelemede Dikkat
Edilecek Hususlar:
Toprak ve yaprak analizleri yapılmamış ise azot, fosfor, potasyum içeren
kompoze gübreler Şubat-Mart aylarında toprağa atılmalıdır, Gübreleme yaptıktan
sonra, hemen gübrelerin örtülmesi gerekir.
Yalnız fosforlu veya potasyumlu gübreler atılacaksa, ağacın taç izi düşümü
boyunca ortalama 20cm derinliğinde çukurlar açılarak bu gübreler verilip üzeri
örtülmelidir. Çünkü bu gübreler geç eridiğinden kök bölgesine daha yakın
atılmalıdır, Ağacın yaşı ve büyüklüğüne göre verilecek gübre miktarları da
değişmektedir. Analiz yaptırılmamış ise ağaç başına ortalama olarak kompoze
gübreler 3-4 kg., fosforlu gübreler 2-3 kg" potasyumlu gübreler ise 1-2
kg. olarak verilebilir. Ayrıca 2-3 yılda bir ağaç başına 50-60 kg, yanmış ahır
gübresi atılmalı ve hemen sürüm yapılarak toprakla kapatılmalıdır.
Kireci az olan topraklara amonyum nitrat gübresi yerine Kalsiyumlu (Ca)
gübreleri vermek daha yararlıdır.
Zeytin ağacı en çabuk azotlu gübrelerden, ikinci sırada potasyumlu
gübrelerden, en geç ve uzun sürede fosforlu gübrelerden yararlanır.
Gübreleme Zamanları:
Kompoze gübreler, iklim şartlarına göre Ocak ayının sonundan Mart ayının
ortalarına kadar, diğer gübreler ise Nisan ayının ortalarından Mayıs başına
kadar verilebilir.
Zeytin Ağaçlarında
Kullanılan Gübre Çeşitleri:
1- Organik Gübreler
2- Kimyasal Gübreler
1.
Organik Gübreler
İlk tesis yıllarında toprağı organik madde bakımından zenginleştirmek
amacıyla yeşil gübreleme yapılabilir. Yeşil gübrelerin (Bakla, Bezelye, fiğ
vb.) tohumları Sonbaharda ekilir, Nisan başında toprağa karıştırılır. Ekim
sırasında dekara 25-30 kg. Süper fosfat ve 15-20 kg potasyum sülfat verilir.
2.
Kimyasal Gübreler
a. Azotlu gübreler
b. Fosforlu gübreler
c. Potasyumlu gübreler
d. Kompoze gübreler
a.
Azotlu Gübreler
1. Amonyum sülfat (%21)
2. Amonyum nitrat (%26)
3. Üre (%46)
b.
Fosforlu Gübreler
1. Süper fosfat (% 18)
2. Triple fosfat (%45)
c.
Potasyumlu Gübreler
1. Potasyum klorür (%60)
2. Potasyum sülfat (%50)
3. Potasyum nitrat (%44)
d.
Kompoze Gübreler
1. 15.15.15
2. 17,17,17
3. 20,20.20
4. 20.20.0
5. 15.15.0
6. DAP. (18.46)
Tavuk Gübresi;
Kimyasal gübrelerin son zamanlarda maliyetinin artması ve kullanılan gübre
oranlarının çoğalması sonucunda üreticiler yeni arayışlar içine girmiştir.
Ülkemiz genelinde, kanatlı hayvan yetiştiriciliğinin çok olması ve bunların
atıklarını değerlendirme problemleri sonucunda ortaya çıkan bir olgudur,
Kanatlı hayvanlar, etlik ve yumurtalık olarak iki şekilde yetiştirilir.
Çiftçilerimiz deneme yanılma yoluyla bu atıkları tarlalarında kullanmaya
başlamıştır, Bunun sonucunda, tavuk gübrelerinin de diğer büyük baş hayvan
gübrelerinin üretimde ve kalitede etkileri olduğu görülmüştür. Bu da yeni bir
sektörün doğmasına yol açmıştır. Fakat tavuk gübresi, içerdiği asit oranı
bakımından pH 3-5 olduğu ölçülmüştür. Hiç işleme tabi tutulmayan yüksek asitli
bu gübreler, ilk kullanımlarında verim üzerine olumlu etki yapmıştır. Fakat,
kullanım arttıkça yüksek astililiği nedeniyle toprak bünyesinde ve ağaç kök
yapısında geriye dönüşü imkansız zararlar verdiği görülmüştür.
Şuan da eğer tavuk gü besi kullanacaksak, pH'ının 5.5-6.5 olması gerekir.
Bunu sağlayabilmek için, bu gübreleri uzun süre bekletmeli, içlerine belirli
oranlarda kireç katarak yakmalıyız. Hiç işleme tabi tutmadan direkt
kullanırsak, toprak yapısını direkt olarak bozmakta, pH', kontrolsüz olarak
yükseltmektedir. Verim ve kalite, ağaç üzerine olumsuz etkileri olmaktadır.
Toprak tahlili yaptırdığımız zaman pH 7.2 ve yukarısındaki topraklarda
kullanıldığında verim ve kalite üzerine olumlu etkileri olduğu görülmüştür.
Toprak tahlili yaptırdığımız zaman pH 5-7 arasında ise verim ve kaliteyi
olumsuz yönde etkilemekte, ağaçlarda kurumalar, aşırı meyve dökümü vb.
göstermektedir.
Eğer tavuk gübresi kullanacaksak, uzmanların tavsiyesi ve toprak tahlilleri
sonucuna göre kullanmalıyız ki, telafisi mümkün olmayan sorunlara neden
olmasın.
Gübreleme Yöntemleri:
Serpme Metodu ile Gübreleme:
Bu gübreleme şeklinde gübreler ağacın taç izi düşümüne serpilir ve toprak
ile hafifçe kanştırılır. Bu metot daha çok azotlu gübrelerin kullanılmasında
uygulanır. Toprak yüzeyine serpilen azotlu gübrelerin toprak altına
karıştırılması gerekir. Toprak yüzeyinde uzun süre kalan azotlu gübrelerin
etkisi önemli ölçüde azalır.
Halka Şeklinde Hendek Metodu ile Gübreleme:
Bu gübreleme şeklinde gübreler ağacın taç iz düşümü çevresinde 20-25 cm
derinlik ve 40 cm genişlikte açılan hendeklere eşit olarak verilir ve üzeri
toprakla kapatılır. Bu tür gübreleme metodu, toprakta hareketi çok az olan
fosfor ve potas içerikli gübreler için uygulanmaktadır. Bu şekilde gübreler kök
bölgesinin yakınına verilmiş olur.
Tek Sıra Çukur Metodu ile Gübreleme:
Gübrelemede işçilik giderini azaltmak amacıyla kullanılan bir metottur. Bu
gübreleme şeklinde gübreler, ağaç taç izdüşümü çevresine 20-25cm derinlik ve
40cm genişliğinde belli aralıklar ile açılan çukurlara eşit miktarlarda
verilerek üzeri toprak ile kapatılır. Uzun kenarları gövdeye paralel olan bu
çukurlara, fosforlu ve potasyumlu gübreler verilerek üzeri toprak ile
kapatılır. Azotlu gübreler ise toprak yüzeyine dağıtılarak toprak ile
karıştırılır.
Çift Sıra Çukur Metodu ile Gübreleme: Bu metodun maliyeti, tek sıra çukur
metoduna oranla daha fazla olmasına karşın, zeytin ağaçlarının kök sistemine en
uygun metottur. Çünkü birinci sıra çukurlar, zeytinin birinci kök bölgesi,
ikinci sıra çukur/arda ikinci kök bölgesinin hizasında açılırsa toprağa verilen
gübrelerden daha fazla yararlanılır. Ağaç taç izdüşümünde açılan bu çukurlara
fosforlu ve potasyumlu gübreler ise çukurlar arasındaki yüzeye dağıtılır ve
toprak ile karıştırılır.
Sıra Arası Hendek Metodu ile Gübreleme:
Özellikle alçak taçlı zeytin ağaçlarının gübrelenmesinde kullanılan bir
metottur. Bu gübreleme şeklinde ağaçlar arasına 2-3m uzunluk, 40cm genişlik ve
20.30cm derinlikte açılan hendeklere fosforlu ve potasyumlu gübreler verilir ve
toprak ile kapatılır.
0 yorum: